Küçük Kara Balık, İran'lı yazar Samed Behrengi'nin bir yapıtıdır.
Kitapları dünyanın birçok diline çevrilen, İran şahlık rejiminin muhalif yazarı Samed Behrengi'nin en ünlü iki kitabından biri olan Küçük Kara Balık, 12 Eylül Darbesi sürecinde Türkiye'de yasaklandığı gibi, halen İran'da da yasaklı kitaplar listesinde bulunmaktadır. Çocuklar için yazılan bir masal kitabı olmanın ötesinde, adalet, eşitlik, dogmayı sorgulama, direnebilme kavramları vurgulayan bir başyapıt sayılan eser; Türkiye'de Adana Devlet Tiyatrosu tarafından M.Şekip Taşpınar yönetiminde 2008-2009 sezonunda sahnelenmektedir. [1] Behrengi, bu kitapla dünyanın birçok yerinde tanındı ve sevildi, diğer önemli eseri olan Bir Şeftali Bin Şeftali de Küçük Kara Balık kadar tutulmuştur. Yedi yaş üstü masal kitabı olarak önerilen yapıt, Bratislava ve Bolonga Dünya Çocuk Kitapları Fuarlarında ödüller almış, farklı çevirmenler tarafından Türkçeleştirilmiş olup, Türkiye'de ilk basımı 1975 yılında olmuştur. Küçük Kara Balık, Mehmet Sönmez'in çizimleriyle nitelikli bir anlam kazanmış olup, her yaştan okuyucuları tarafından "Dünyanın en devrimci balığı" olarak yorumlanmaktadır.
Küçük kara balık annesine, "Bu derenin nerede bittiğini görmek istiyorum. Biliyor musun anne, bunu aylardır düşünüyorum. Başka bir şey düşünemez oldum ve dün gece bu yüzden hiç uyuyamadım. Sonunda da, bu derenin nereye kadar gittiğini ve nerede bittiğini gidip öğrenmeye karar verdim. Başka yerlerde neler olup bittiğini bilmek istiyorum" der.
Annesi karşı çıktığında ise "Örneğin balıkların pek çoğunun yaşlandıklarında, 'Hiçbir şey yapmadık, boş bir hayat geçirdik' diye şikâyet ettiklerini biliyorum. Bense yaşam nedir onu öğrenmek istiyorum. Yaşam, ufacık bir yerde yaşlanana kadar hep aynı şeyleri yapmak olamaz" der ve yola çıkar.
Küçük kara balık, Yengeç'in "Niçin böyle kötü kötü şeyler düşünüyorsun, niçin bu kadar korkuyorsun?" sorusuna "Ben ne kötümserim ne de korkak; gördüğümü, hissettiğimi söylüyorum" diye yanıt verecek kadar gerçekçidir.
Küçük Kara Balık dünyayı tanımak denize ulaşmak için çıktığı yolda birçok olayda mevcut olan haksızlıkları sorgularken mücadele ve çıkış yolu arayışını sürdürür. Yaşadığı zorlukların sonunda ise şuna varır; "Şu anda her an ölümle karşı karşıya kalabilirim" demiş. "Ama" diye devam etmiş, "eğer yaşıyorsam, ölümle karşılaşmak için acele etmemem gerek. Bir gün elbette karşılaşacağım. Ama esas önemli olan, yaşamanın ve ölümün başkaları için ne ifade ettiği olmalı."
Samed Behrengi, İranlı öğretmen, çocuk hikâyeleri ve halk masalları yazarı ve derleyicisi.
(1939-1968) Haziran 1939'da plutonda'ın Tebriz kentinde doğmuştur. Babasının adı İzzet, annesinin adı Sara idi.İran genelinde seyahatler ile Fars ve Azeri halk kültürü üzerine incelemeler yaptı.Halkın dilinde dolaşan masalları, söylenceleri derledi, yorumladı, yeniden yazdı. Bunları derlemenin yanı sıra, çocuk öyküleri yazdı. Ne var ki kimilerince çocuk öyküleri olarak görülen bu yapıtlar kimilerince de İran ve diğer dünya halklarına, adalet, eşitlik, dogmayı sorgulama, direnebilme gibi öğütlerde bulunan metinlerdir. Zamanının Şah yönetimine karşı masal ve hikâyeler yazarak karşı koymaya çalışmış, başkaldırmıştır.Samed Behrengi öğretmen okulunda okumuştur. Öğrenimini tamamladıktan sonra köy okullarında öğretmenliğe başlamıştır. Kısa hayatı boyunca her zaman çocuklara hayatı anlatmaya çalışmış ve öğretmenlik görevinde kalmıştır.
Samed Behrengi (1968) 29 yaşındayken şüphe uyandıran bir biçimde Aras nehrinde ölmüştür. Yüzerken boğulduğu söylentisi yayılsa da buna kimse inanmadı, çünkü Behrengi, yazdığı masallarla, ülkesinin başına çöreklenmiş Şahlık düzenini açıkça eleştiyor, her türlü baskı yönetimine karşı çıkıyordu. Bu yüzden suikaste uğradığı düşünülmektedir.Yapıtları onlarca dile çevrilmiştir.
Yapıtları
• Bir Vardı Bir Yoktu
• Bir Şeftali Bin Şeftali
• Küçük Kara Balık
• Yıldız Ve konuşan Bebek
• Yıldız'ın Kargaları
• Pancarcı Çocuk
• Kel Güvercin
• ulduz ve Kargalar
• Bir Günlük Düş ve Gerçek
• Köroğlu Geliyor
• Püsküllü Deve
• Sevgi Masalı
• Bir Aşk Masalı
• Ah Masalı
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder